Çocuğumuzun tanı ve değerlendirmesi için Zaman Uzuyor ? Nasıl hazırlanalım? Nereden Başlayalım ?
Ebeveynler, doktorlar veya öğretmenler bir çocuğun otizm spektrum bozukluğundan etkilenebileceğini belirten davranışları fark ettikten sonra teşhis değerlendirmesi için haftalar veya aylar boyunca beklemesi yaygın bir durumdur. Bu durum çoğu ailenin kafasının en çok karıştığı bölümdür. Çünkü doktorlar net bir şeyler söylediğinde aile ona göre yol alıyor ama doktorlar net bir şeyler söylemediğinde, ne yapacaklarını bilmiyorlar. Peki, Ne yapılması gerekiyor?
Nereye başvurmalıyım ?
Sorular karmaşıklaştıkça ve bilgiler çoğaldıkça tanılama süreci daha uzun zaman alabiliyor. Üstelik çevremizdeki insanların, komşuların çeşitli söylemleri, ”bunun dedesi de amcası da teyzesi de böyle geç konuşmuştu biraz daha bekleyelim yada bekleyin” önerileriyle aileler erken tanılama sürecinden kopabiliyorlar. Böylesi durumlar olduğunda, aileler çocuklarında ki bir durumdan şüpheleniyorlarsa mutlaka gelişimsel risk altında görüp tanı ve değerlendirmesini hızlandırmak gerekiyor.
Bu süreci daha sağlıklı yönetebilmek için pratik bazı öneriler hazırladık.
1. Otizm Hakkında Daha Fazla Bilgi Edinin .
Bilgi edinmek, çocukların gelişimsel durumları, yaşına uygun davranışlar, çocuk psikolojisi vb. gibi konularda bilgi toplamak önemlidir. Bu, doktor yada uzman ziyaretiniz için bir soru listesi geliştirmenize ve çocuğunuzun OSB tanısı alması durumunda eyleme geçmeye hazırlanmanıza yardımcı olacaktır.
Yeni başlayanlar için , özellikle tanı, nedenler ve semptomlar hakkındaki aşağıdaki yazıları okuyabilir ve videoları izleyebilirsiniz.
https://www.otizmtv.com/post/oti̇zm-spektrum-bozukluğu-hakkinda
https://www.otizmtv.com/post/otizmin-erken-belirtileri-nasıl-anlaşılır
https://www.otizmtv.com/post/otizmin-belirtileri
Çocuğun Gelişimsel Açıdan Riskli Olduğunu Nasıl Anlarım ?
DSM 5 ‘ e Göre Otizm Spektrum Bozukluğu
Otizmde Sıklığın Artışı ve Nedenleri
Babaların neler yaşadıklarını bu süreçte babalar anlatıyor. ‘’Babalar Otizmi Anlatıyor ‘’
Otizm Spektrum Bozukluğu, Belirtileri ve Özellikleri:
Otizmin Bebek ve Çocuklukta Mutlaka Dikkat Edilmesi Gereken 10 Belirtisi
Otizmde Tanılama Süreci : Dr. Bülent Madi İle Röportaj
Tanı Sürecinde Kime Başvurmalı ?
Head Banging : Otizmli Çocuklarda Tekrarlayan Baş Hareketleri
Hand Flapping : Otizmli Çocuklarda Parmak Hareketleri :
Toe Walking : Otizmli Çocuklarda Ayak Ucunda Yürüme
Otizmde Erken Tanılama ve Müdehale
Otizm Spektrum Bozukluğunun, Tarama ve Tanılanma Süreci :
3 – 6 Yaş Arasındaki Çocuklarda . Otizm Spektrum Bozukluğu, Prof. Dr. İbrahim Halil Diken
Yetersizliği Olan Çocuklar Tanım ve Özellikler (3-6 Yaş)
Otizmli Beyin Nasıl Şaşırtıcı Olabilir ?
Günlük Yaşam Otizmli Bir Çocuğu Nasıl Etkiliyor ?
OtizmTVKitap: Otizmle İlgili Eğitim, Bilim ve Terapi Üzerine Kitaplar
OtizmTVKitap: Otizmle İlgili Eğitim ve Uygulamalı Davranış Analizi Kitaplar
OtizmTVKitap: Anı, Roman ve Deneme Kitapları
Otizmde Tanı ve Terapi Üzerine Sunum
Otizmde Doğru Bilinen Yanlışlar
Otizmde Doğrular ve Yanlışlar
2. Çocuğunuzun Bilgilerini Toplayın.
Çocuğunuzun tıbbi kayıtlarını ve çocuğunuzun aldığı önceki gelişimsel veya davranışsal değerlendirmeleri içeren bir klasör doldurmanızı öneririz. Farklı yerlerde (okul, anasınıfı )ve farklı insanlarla gözlemlediğiniz çocuğunuzun davranışları hakkında kendi notlarınızı da getirmek isteyebilirsiniz. Ayrıca çocuğunuzun güçlü ve zayıf yönleri olarak düşündüğünüz düşüncelerinizi not almanızda önemlidir. Bu kayıt notları yanınıza alın.
3. Değerlendirmede Ne Olacağını Öğrenin.
Bazı değerlendirmeler uzman bir ekip tarafından yapılır, diğerleri ise tek bir doktor veya uzman tarafından yapılır. Genel olarak, gelişimsel bir çocuk doktoru, nörolog veya psikiyatrist, psikolog tanı koymak için en iyi niteliktedir. Bununla birlikte, eğitim ile, diğer tıbbi sağlayıcılar yetkin bir şekilde değerlendirme yapabilir. Uzman-Doktor ile çocuğunuz arasındaki doğrudan etkileşimi içeren bir tanı-değerlendirme süreci içermelidir.
Otizm tanılaması için en iyi yol gözlem gibi durmakla birlikte doktoruzun isteyeceği ek tetkikler, gelişimsel nörolojik inceleme kayıtları, beyin ve bedeniyle ilgili tahlil ve. görüntülemeler de süreci daha sağlıklı yöntemenizi sağlar.
Ayrıca yapılandırılmış, oyun temelli bir değerlendirmenin ve aile danışmanlığını da içeren çeşitli gözlem ve görüşmeler de önemlidir.
GOBDÖ 2, Çocukluk Çağı Otizm Tarama Ölçeği, İVO-ODS, Denver, Portage Gelişim Ölçeği, gibi değerlendirmeler için kullanılabilir. Ölçme, Tanılama için araçlar başka yazımızın konusudur.
Çocuğunuz ayrıca bir veya daha fazla bilişsel veya “düşünme becerisi” ve zeka testide yapılabilir. (Stanford Binet, WİSC-R gibi. ).
Bir ebeveyn olarak, çocuğunuzun davranışları ve gelişimi hakkında bir çok sorular sorulacaktır. Gittiğiniz her uzmanda aynı şeyleri söyleyecek ve anlatacaksınız. Buna ek olarak, muhtemelen bir veya daha fazla “kontrol veya beceri listesi” dolduracaksınız. Sadece bu bilgilerin profesyonelin en doğru ve yararlı teşhisi koymasına yardımcı olduğunu unutmayın.
Değerlendirme ve tanı konusunu görüşmek için çocuğunuzun değerlendirme ekibiyle görüşme şansınız olmalıdır. Ayrıca yazılı raporlarını da almalısınız. Toplamda, değerlendirmenin tamamlanması için en az birkaç saat ve birden fazla randevu alınacaktır.
4. Desteği Düzenleyin.
Birçok ebeveyn, tanı sürecini duygusal ve hatta biraz zorlayıcı bulur. Yalnız gitmek yerine, size eşlik etmek için güvendiğiniz birisini davet etmeyi düşünün ve söylenenler hakkında not alın ve sorularınızın yanıtlandığından emin olun. Gerekirse tekrar arayacağınızdan sorularınıza cevap aranacağından emin olun.
Ülkemizde ebeveynle tanı sürecinde emin olmak, güveneceği birini bulmak ve kaygılarını gidermek ve elimizden geleni yaptık, yapıyoruz hissi için şartlarını zorlayarak birden çok uzmana gitmektedir. Hatta manevi tanılama (tanınmış bir hoca yada buna benzer kişi) gidiyorlar
Ebeveynler olarak destek, yardım ve terapinin ayaklarını doğru zamanda, doğru kişiler ve çocuğun yararına ilkesi gözetilerek yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
5. Çocuğun Yasal Hakları ve Tüm Müdahale Servislerinden Sürecin Takip Edilmesi
Çocuğunuza otizm teşhisi konmuş olsun veya olmasın, gelişimsel risk altında olacağını düşünüp gereken yardım, destek, eğitim ve terapinin nasıl alınacağı ile ilgili bilgilenin.
Eğer çocuğun devlet tarafından eğitim-terapi sürecinin karşılanmasını istiyorsanız bölgenizdeki rehberlik araştırma merkezlerini (RAM) arayın. Çocuğunuzun yasal haklarını buradan öğrenebilirsiniz. Bölgenizdeki RAM’ları bulmak ve randevu için tıklayın.
Bunun sizin için stresli bir zaman olabileceğini biliyoruz. Eğer daha fazla yardıma ihtiyacınız olursa, henüz kurulum aşamasında olan Otizm Müdahale Ekibimize katılabilir, arayabilir ve 7 / 24 mesaj atabilir, sorular sorabilirsiniz.
Başka sorunuz var mı? Sorularınızı otizmtv@otizmtv.com e-posta ile gönderebilirsiniz. Yada bizi sosyal medya hesaplarından takip edebilirsiniz.
Bu yazı Türkiye’nin kendi koşullarına uygun güncellenerek düzenlenmiş ve şu sitedeki esas yazı dikkate alınarak yayımlanmıştır.
Kaynak Yazı: https://www.autismspeaks.org/blog/five-things-do-while-waiting-autism-evaluation
About The Author
