Kore yapımı The Good Doctor dizisinden uyarlanan yetimhanelerde büyüyen savant sendromlu deha Ali’nin hikayesinin anlatıldığı “Mucize Doktor” dizisi yayınlandığı ilk günden izleyenlerin dikkatini çekti. Dizideki Savant sendromlu Ali ile birlikte gündeme gelen savant sendromu birçok insan tarafından merak ediliyor. Peki, Savant sendromu nedir? Savant Sendromu ve otizm arasında bir ilişki var mı? İşte savant sendromu ile ilgili merak edilenler…
Çoğu insan tarafından bilinmeyen Savant sendromu bazı insanların bazı olaylardan veya durumlardan sonra, sonradan üstün zekâlı hale gelmesi olarak tanımlayabiliriz. Savant sendromu, önemli derecede zihinsel engelli birinin, ortalamanın üzerinde belirli yetenekleri gösterdiği bir durumdur.
Savant Sendromluların üstün zekâları belli bir alana yönelik olur. Savant sendromluların yaklaşık yarısının otistik bozukluğa bağlı, kalan yarısının da diğer tip gelişimsel bozukluklar, zeka geriliği veya merkezi sinir sistemi hastalıkları ya da yaralanmalarına bağlı olduğu kabul ediliyor. Erkeklerde kızlara oranla altı kat daha sık görülür. Savant becerileri genellikle beş genel kategori ile sınırlıdır. Bunlar müzik becerileri, sanat becerileri; takvim hesaplama becerisi; matematik becerisi ve mekanik ya da mekansal becerilerdir.
SAVANT SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Savantların üstünlük gösterdiği beceriler genellikle hafıza ile ilgilidir. Bu hızlı hesaplama, sanatsal yetenek veya müzikal yeteneği içerebilir. Aslında, 10 otistik kişiden bir tanesinin, değişen derecelerde kayda değer yetenekleri vardır, ancak savant sendromu konjenital ya da edinsel olabilir.
Birçok savant becerisi doğumda var olan bazı gelişimsel güçlüklerin üzerine eklenerek çocuklukta ortaya çıkmaktadır. Edinsel savant becerileri sağlıklı gelişim gösteren bireylerde bebeklik, çocukluk ya da erişkinlikte geçirilen kafa travması ya da merkezi sinir sistemi travması sonrası gelişebilir.
SAVANT SENDROMU VE OTİZM ARASINDA BİR İLİŞKİ VAR MI?
Savant sendromlu tüm çocukların yaklaşık yarısı otistiktir. Otizmi olan tüm çocukların yaklaşık yüzde 10`unda savant sendromu vardır. Bu oran 35 üzerinde IQ`lu otizmi olan çocukların yüzde 25`ine yükselir. (Çok sayıda otistik çocuğun IQ`ları daha düşüktür.)
Sendrom sıklıkla otizmle ilişkili olduğundan, otistik savant terimi daha sıklıkla kullanılır. Savant sendromu gösteren bir kişi ile ilgili bilinen ilk açıklama, 1751`de bir Alman psikoloji dergisinde gerçekleşti. Savant terimi, ilk olarak 1887`de J. Langdon Down (Down sendromuna adını veren doktor) tarafından kullanıldı.
Otizmin ilk olarak incelenmeye başladığı zamanlarda bazı otizmli çocukların üstün yetenekler gösteren davranışlar sergiledikleri gözlemlenmiştir. Müzik, hafıza, matematik, sanat gibi konularda üstün bir yetenek gösteren bu bireyler savant olarak adlandırılmıştır. Savant bireyler arasında en çok görülen özellik ise mükemmel bir belleğe sahip olmalarıdır.Otizmli bireylerle birlikte yapılan çalışmalarda ulaşılan sonuçlar, otizmli bireylerde görülen savant yetisinin daha çok sanat üzerine olduğunu göstermektedir. Otizmin genel ve en çok bilinen özelliklerinden biri sürekli kendini tekrarlayan davranışların yapılmasıdır. Savant olan otizmli bireylerde kişilerin isimleri, doğum günleri gibi akıllarında tuttukları takvimsel bilgileri sürekli tekrarlama eğiliminde olabilirler. Savantların ve otizmi olan bireylerin sözel alanda yaşadıkları belli bir sıkıntıları vardır.
ÇOCUĞUNUZUN SAVANT OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLARSINIZ?
Otizme sahip bir çocuğunuz var ise savant olup olmadığı zaman içerisinde ortaya çıkacaktır. Ancak bu açığa çıksa bile sosyal anlamda onun gelişimine katkıda bulunacak oyunlar ile onu teşvik etmelisiniz.
SAVANT SENDROMU OLAN ÜNLÜLER KİMLERDİR?
Alonzo Clemons, Amerikalı Heykeltraş
Tony DeBlois, kör Amerikalı Müzisyen
Leslie Lemke, kör Amerikalı Müzisyen
Jonathan Lerman, Amerikalı Sanatçı
Thristan Mendoza, Filipinli Marimba dahisi
Derek Paravicini, kör Britanyalı Müzisyen
Matt Savage, Amerikalı Otistik Jazz dahisi
Henriett Seth-F. Macar Otistik Bilgin, Şair, Yazar ve Sanatçı
Daniel Tammet, Britanyalı Otistik savant
Stephen Wiltshire, İngiliz Mimar Sanatçı
Richard Wawro, İskoç Sanatçı
Daniel Tammet, İngiliz Yazar
Buğra Çankır Türk ‘mutlak kulak’ olarak adlandırılan Müzik Dehası
Kaynak: posta.com.tr