Refrigerator Mothers
“Buzdolabı Anneleri” (Refrigerator Mothers) teorisi, 20. yüzyılın ortalarında, özellikle 1950’ler ve 1960’larda otizmin etiyolojisini (nedenselliğini) açıklamaya çalışan, günümüzde tamamen çürütülmüş ve bilimsel dayanaktan yoksun bir psikodinamik yaklaşımdı. Bu teoriye göre, çocuklarda görülen otizmin temel nedeni, annelerin duygusal olarak soğuk, mesafeli, duyarsız ve sevgisiz davranışlarıydı. Tıp ve psikiyatri dünyasında o dönemde etkili olan bazı isimler, özellikle Bruno Bettelheim gibi psikanalistler, otistik çocukların ebeveynlerinin, özellikle annelerin, çocuklarına yeterli duygusal sıcaklık ve şefkat göstermediğine inanıyorlardı. Bu “duygusal soğukluğun” çocukların kendi iç dünyalarına kapanmasına ve otistik semptomlar geliştirmesine yol açtığı iddia ediliyordu.
Kavramsal olarak, “buzdolabı anneleri” teorisi, otizmi psikolojik bir bozukluktan ziyade, ebeveynlik hatası veya anne-çocuk ilişkisindeki bir patoloji olarak görüyordu. Bu yaklaşım, otistik çocukların ebeveynlerini, özellikle anneleri, ağır bir suçluluk duygusu ve damgalama altında bıraktı. Aileler, çocuklarının otizminden kendilerini sorumlu tutuyor, toplumsal baskı ve utanç yaşıyorlardı. Bu durum, otistik çocukların ihtiyaç duyduğu erken müdahale ve destekten mahrum kalmasına da neden oldu, zira odak noktası ebeveynlerin terapiye tabi tutulmasıydı.
Günümüz Otizm Bilgisi Işığında “Buzdolabı Anneleri” Teorisi
Günümüz bilimsel bilgisi ışığında, “Buzdolabı Anneleri” teorisi kesinlikle geçersiz ve zararlı bir inanıştır. Modern otizm araştırmaları, bu sendromun nörogelişimsel bir farklılık olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Otizmin nedenleri, karmaşık bir genetik ve çevresel etkileşim sonucunda ortaya çıkan beyin gelişimindeki farklılıklarla ilişkilidir. İşte günümüzdeki otizm anlayışının temel noktaları:
- Nörogelişimsel Köken: Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), beynin bilgi işleme, sosyal etkileşim, iletişim ve duyusal algılama gibi alanlardaki farklılıklarından kaynaklanır. Bu farklılıklar, doğum öncesi, doğum sırası veya erken çocukluk döneminde genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşimiyle ortaya çıkar.
- Genetik Faktörler: Yapılan kapsamlı araştırmalar, otizmde güçlü bir genetik yatkınlık olduğunu göstermektedir. Birçok farklı genin otizm riskini artırdığı bilinmekle birlikte, tek bir “otizm geni” yoktur. Otizm genellikle bir dizi genetik varyasyonun ve bunların birbiriyle etkileşiminin sonucudur.
- Çevresel Etkileşimler: Genetik yatkınlığın yanı sıra, bazı çevresel faktörlerin de (örneğin, gebelikte bazı enfeksiyonlar, belirli ilaç maruziyetleri, ileri ebeveyn yaşı) otizm riskini artırabileceği düşünülmektedir. Ancak bu çevresel faktörler, hiçbir şekilde ebeveynlerin davranışları veya “soğuk” annelikleri anlamına gelmez.
- Beyin Yapısı ve İşleyişindeki Farklılıklar: Otistik bireylerin beyin yapısı (örneğin, belirli bölgelerin hacmi, bağlantıları) ve işleyişinde (örneğin, nöronal aktivite kalıpları, nörotransmitter dengeleri) tipik gelişim gösteren bireylerden farklılıklar olduğu gösterilmiştir. Bu farklılıklar, sosyal iletişim zorlukları, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları gibi otizmin temel belirtilerine yol açar.
- Multidisipliner Yaklaşım: Günümüzde otizm teşhisi ve tedavisinde multidisipliner bir yaklaşım benimsenmektedir. Davranış terapileri, konuşma terapisi, mesleki terapi ve eğitimsel destek gibi yaklaşımlar, otistik bireylerin sosyal, iletişimsel ve günlük yaşam becerilerini geliştirmeyi hedefler. Ebeveynlere yönelik eğitim ve destek, onların çocuklarının ihtiyaçlarını daha iyi anlamalarına ve desteklemelerine yardımcı olmak içindir, onların “hatalarını düzeltmek” için değil.
Sonuç olarak, “Buzdolabı Anneleri” teorisi, otizmin etiyolojisine dair tarihin yanlış sayfalarına ait, bilimsel temeli olmayan ve ebeveynlere büyük acılar yaşatmış bir varsayımdır. Günümüzdeki otizm bilgisi, bu durumun biyolojik ve nörogelişimsel kökenlerine odaklanarak, ailelerin üzerindeki haksız yükü kaldırmış ve otistik bireylere yönelik daha anlayışlı, destekleyici ve kanıta dayalı yaklaşımların geliştirilmesinin önünü açmıştır.
- ^ Refrigerator Mothers :: Kartemquin Films
- ^ “Bias, Bettelheim and Autism: Is History Repeating Itself?”. Soraya, Lynne. Psychology Today. 10 Jan. 2010. Retrieved 25 Jan. 2011.
Kaynak : https://en.wikipedia.org/wiki/Refrigerator_Mothers
About The Author
