
Otizmde beden imajı: Dans hareket terapisinin etkileri üzerine keşifsel bir çalışma
Otizm ve Beden İmgesi: Dans Hareket Terapisinin Etkisi
Özet
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan bireylerde beden imajı (kişinin bedenine dair zihinsel algısı) üzerine yapılan araştırmalar oldukça sınırlıdır. Son yıllarda yapılan çalışmalar, özellikle sözsüz (nonverbal) ifade biçimlerinin, beden algısının gelişiminde önemli rol oynadığını göstermiştir.
Bu çalışmada, Almanya’daki bir rehabilitasyon merkezinde, OSB’li 10 genç yetişkinle yürütülen dans hareket terapisi (DMT) süreci incelenmiştir. Katılımcılar, terapi öncesi ve sonrası, “Beden İmajı-Heykel Testi” adlı özel bir uygulamaya katıldılar. Bu testte, gözlerini kapatarak ve kil kullanarak insan figürü yapmaları istendi.
Sonuçlar, beden imajının beş boyutunda anlamlı gelişmeler olduğunu ortaya koymuştur:
Oranlar
Tamamlanmışlık
Parçalar arası bağlantı
Üç boyutluluk
Yüzey kalitesi
Giriş: Otizmde Beden ve Sosyal Algı
Otizmli bireyler, başkalarının duygularını ve niyetlerini anlamakta zorluk yaşayabilir. Bu da sosyal ilişkilerde, etkileşimlerde ve empati kurmada farklılıklar yaratır. Bu çalışma, otizmli bireylerin bedenleriyle kurduğu ilişkiyi geliştirmeye odaklanır.
Dans Hareket Terapisi, sözel olmayan iletişimi ve bedensel farkındalığı geliştirmeye yönelik bir yöntemdir. Terapinin amacı; kişinin bedenini daha iyi hissetmesini, sosyal ortamlarda rahat etmesini ve kendisiyle başkaları arasındaki sınırları fark etmesini sağlamaktır.
Beden İmajı Nedir?
Beden imajı, kişinin kendi bedenine dair içsel bir algısıdır. Bu, hem bilinçli bir değerlendirme (örneğin, “kollarım uzun” ya da “kendimi gergin hissediyorum”) hem de bedenin bilinçdışı temsilleri (yani beden şeması) ile ilgilidir.
Beden şeması daha çok otomatik beden hareketleriyle (örneğin yürümek, denge kurmak) ilgilidir.
Beden imajı ise bedene dair duygusal ve zihinsel yansımaları kapsar (örneğin, kendini güzel hissetmek ya da bedeninden utanmak gibi).
Terapinin Yapısı
Dans Hareket Terapisi dört aşamadan oluşur:
- Isınma: Katılımcılar küçük grup oyunlarıyla birbirlerinin hareketlerini taklit eder. Bu, güvenli bir alan yaratmak için yapılır.
- İkili Yansıtma: İki kişi eşleşir. Biri hareket ederken diğeri onu takip eder. Amaç, hareketin özünü yansıtmaktır, birebir kopyalamak değil.
- Baum Çemberi: Katılımcılar seçtikleri müzikle çember içinde dans eder. Diğerleri, ona eşlik eder. Bu aşama, duygusal bağ kurmayı ve empatiyi teşvik eder.
- Sözlü Paylaşım: Katılımcılar yaşadıkları deneyimleri, hislerini ve fark ettiklerini sözlü olarak ifade eder.
Araç: Beden İmajı Heykel Testi (KST)
Bu testte, katılımcılardan gözlerini kapatarak bir insan figürü yapmaları istenir. Bu şekilde, bedene dair içsel algılarını ifade etmeleri sağlanır. Heykeller; oran, bağlantı, boyut, yüzey ve tamamlanmışlık açısından değerlendirilir.
Katılımcı Profili
- 10 genç yetişkin (8 erkek, 2 kadın)
- Yaş aralığı: 17–43
- Tanı: Hafif, orta ve ağır düzeyde otizm
- Eğitim: Profesyonel rehabilitasyon programına katılan bireyler
Sonuçlar
Terapiden sonra, katılımcıların heykel testinde gösterdiği tüm beden imajı boyutlarında anlamlı gelişmeler gözlemlendi. Bu sonuçlar, dans hareket terapisinin hem bireysel farkındalık hem de sosyal ilişki kurma açısından etkili bir yöntem olduğunu gösteriyor.
Ancak çalışmanın küçük örneklemle yapılmış olması ve kontrol grubunun olmaması, sonuçların genellenmesini sınırlamaktadır.