
Duygusal Dokunuşun Gizli Dünyası
1. Dokunma Herkes İçin Aynı Değildir
Otistik insanlar, dokunmaya karşı çok farklı ve yoğun tepkiler verebilirler.
Bazıları yumuşak bir okşanmayı rahatsız edici bulurken, bazıları derin baskılı dokunuşlarla rahatlar. Bu sadece “hassasiyet” değil; arkasında daha derin bir sinir sistemi farkı var.
2. “Duygusal Dokunuş” Nedir?
- Dokunmanın iki türü var:
- Ayırt edici dokunuş → Nesnenin yeri, sertliği gibi fiziksel bilgiler
- Duygusal dokunuş → Bir annenin şefkatli okşayışı gibi sosyal ve duygusal içerikli dokunuş
Bu ikinci tür dokunuş, özel sinir lifleri (C-dokunsal lifler) sayesinde beyne iletiliyor. Ve işin ilginci, bu sinyaller doğrudan beynin duygu merkezlerine gidiyor.
3. Otizm ve Duygusal Dokunuş
Araştırmalara göre, otistik bireylerin bu duygusal dokunuş sisteminde atipik tepkiler var:
- Bazıları sıradan bir dokunuşta bile rahatsızlık hissediyor
- Beyinleri, sosyal anlam taşıyan dokunuşlara daha farklı veya daha az tepki veriyor
- Bu durum, benlik algısı ve diğer insanlarla sosyal bağ kurma süreçlerini etkileyebilir
4. Dokunmak = Kendini Hissetmek
Duygusal dokunuş, sadece başkasını hissetmek değil, kendini tanımakla da ilgili.
- Bebeğin annesiyle kurduğu bağlar
- Sarılmak, tutulmak, sallanmak
Bu dokunmalar, çocuğun “Ben kimim, bedenim nerede başlar, nerede biter?” gibi farkındalıkları oluşturmasına yardım eder.
Otistik bireyler bu süreci farklı yaşar. Bazıları için dokunulmak, kimliklerine müdahale gibi hissedilebilir. Sınırları daha keskin olabilir, bu da sosyal dokunuşları zorlaştırabilir.
5. Bu Ne Anlama Geliyor?
- Otistik bireylerin dokunmaya verdikleri tepkiler, sadece “huysuzluk” ya da “içe kapanıklık” değildir
- Beyin düzeyinde farklı bir işlemleme şekli vardır
- Bu farklar, otizmin kökenlerine dair biyolojik ipuçları sağlayabilir
- Erken tanı için bile önemli olabilir: Bebeklerin dokunuşa tepkileri izlenerek otizm riski belirlenebilir
Sonuç
Duygusal dokunuş, sadece fiziksel bir temas değil.
Bu, “benlik”, “sosyal bağ”, “sınır”, “güven” gibi derin kavramları içinde barındıran bir algı sistemi.
Otistik bireyler, bu sistemle dünyayı çok farklı bir pencereden görüyor olabilir.
Bu farkı anlamak, onlara gerçekten destek olmanın ve saygı duymanın ilk adımıdır.